Абай университетінің тарихшы-ғалымдары профессор Болат Жұмағұловтың жетекшілігімен ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің 2023-2025 жылдарға арналған Гранттық қаржыландыру негізінде жүзеге асырылатын «Қазақстанның батыс өңірінің әскери тарихы (XVIII-XX ғғ.) бойынша ғылыми жобаны жүзеге асыруға кірісті, деп хабарлайды atr.kz университеттің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Негізгі идея-архив материалдарын зерделеуге арналған «Архив – 2025» бағдарламасы шеңберінде XVIII ғасырдан бастап ХХ ғасырға дейінгі барлық бағыттар бойынша Қазақстанның батыс өңірлерінің әскери тарихын қамтитын бірыңғай еңбек құру қажеттілігінен туындайды. XVIII-ХХ ғасырларда Қазақстанның батыс өңірлерінің әскери тарихын қамтитын жаңа бірегей монография жасау, оның қазіргі уақытта баламасы жоқ.
XVIII-ХХ ғасырлардағы Қазақстанның батыс өңірлерінің әскери тарихы туралы терең, жан-жақты зерделеу және тұтас идеяны қалыптастыру, тарихи мұрағаттар негізінде тарихи сананың патриотизмін қалыптастыру құралы ретінде, тарихи материалдарды сақтауға және кеңінен қолдануға мүмкіндік береді және нәтижесінде тарихи монография шығарылады.
Бұл жобаның мақсаты:
– Қазақстанның батыс өңірлерінің әскери тарихы бойынша жаңа дереккөздер мен материалдарды анықтау және зерделеу.
– Осы мәселе бойынша ғылыми зерттеулерді талдау, сондай-ақ тарихи шолу жүргізе отырып, қайта ойлану.
– ХVІІІ – ХІХ ғасырларда Ресей империясының басып кіруіне қарсы кешенді тарихи сабақтастықта Қазақстанның батыс өңіріндегі ұлт-азаттық қозғалыстардың тарихын зерттеу;
– Кіші жүздің тәуелсіздік үшін күрес тарихының, яғни өңірдің Әскери тарихының белгісіз беттерін анықтау;
– XVIII ғасырдан XX ғасырға дейінгі кезеңде Қазақстанның батыс өңірлерінің әскери құрылымдарының құрылу тарихын, құрылымын, функциялары мен міндеттерін зерделеу; әсіресе, Қазақстанның батыс облыстарының Ресей империясы кезеңіндегі көтерілістің негізгі орны ретіндегі маңыздылығына, азаматтық соғыс жылдарындағы негізгі майдан сызығына және Сталинград шайқасының тылының сапасы ғана емес, сонымен қатар Кеңес Одағының барлық майдандарында маңызды әскери зауыттар, азық-түлік пен оқ-дәрілер, госпитальдар, резервуарлар орналасқан Қазақстанның жалғыз майдан өңіріне назар аудару;
– Жергілікті әскери басқару органдары жүргізіп жатқан жұмылдыру жұмыстарын, азаматтарды соғыс барысында әскерге шақыруды, тіркеуді және есепке алуды жүзеге асыруды және оларды азаматтық соғыс және Ұлы Отан соғысы жылдарында Қызыл Армияға және Ауған соғысы кезеңінде Кеңес Армиясына жіберуді талдау.
Жобаның негізгі нәтижесі мынау:
– рецензияланатын ғылыми басылымда кемінде 2 (екі) мақала немесе шолу: Social Science Citation Index, (немесе) Arts and Humanities Citation Index және (немесе) Russian Science Citation Index Web of Science базасында индекстелетін және (немесе) Scopus базасында citescore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар;
– сондай-ақ КОКСНВО ұсынған рецензияланатын шетелдік және (немесе) отандық басылымдарда кемінде 2 (екі) мақала және (немесе) шолулар
– Арнайы монографиялық еңбекті дайындау және басып шығару «XVIII-ХХІ ғасырлардағы Қазақстанның батыс өңірлерінің әскери тарихы».
Болат Жұмағұловтың жетекшілігімен осының алдында Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтында Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің қаржылық қолдауымен «Атырау облысының ежелгі заманнан бүгінгі күнге дейінгі тарихы» 3-томдық (ЖТН АР09259623) жобасы іске асырылып, елімізде алғаш рет гранттық жоба аясында облыс тарихы үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын) жарық көрген болатын.
Профессор Б.С. Жұмағұловтың «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы – 2023» конкурсының лайықты жеңімпазы болғанын да атап өтейік.
