Шекаралас нарықтармен тауар айналымының динамикасы қандай?
Бүгінгі таңда жаһандық және аймақтық экономиканың даму үрдістерін ескере отырып, Қазақстан үшін нарықтың басым бағыттарын нақты айқындау аса маңызды. Біріншіден, агроөнеркәсіп кешені, мұнай-химия, металлургия және цифрлық экономика салалары — еліміздің экономикалық өсімінің негізгі драйверлері ретінде қалыптасып келеді. Сондай-ақ, жасыл экономика мен жаңартылатын энергия көздері де стратегиялық бағыттар қатарында.
Қазақстанның сыртқы сауда әріптестері арасында Қытай ерекше орын алады. Екі ел арасындағы тауар айналымы жылдан жылға артып келеді. Өткен жылғы деректерге сәйкес, Қытаймен өзара сауда көлемі 40 млрд. АҚШ долларынан асты. Қазақстан Қытайға мұнай, табиғи газ, металл және ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттаса, кері бағытта машиналар, электроника, киім-кешек пен тұрмыстық тауарлар импорттайды. Бұл бағыттағы логистикалық инфрақұрылымды (мысалы, Қорғас «ҚХР-ҚР» шекаралық хабы) дамыту екіжақты сауда көлемін одан әрі арттыруға сеп болуда.
Орталық Азия елдерімен сауда қатынастары да динамикалық дамып келеді. Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстанмен арадағы тауар айналымы аймақтық кооперацияны күшейтіп, жаңа экономикалық мүмкіндіктерге жол ашып отыр. Атап айтқанда, ауыл шаруашылығы өнімдері, азық-түлік, құрылыс материалдары мен энергия ресурстары осы нарықта басты орын алады.
Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) аясындағы әріптестік Қазақстан үшін өзара кедендік кедергілердің жойылуы мен ортақ нарықтың қалыптасуына жол ашты. Ресеймен сауда — ең ірі бағыттардың бірі болып табылады. Мұнда мұнай, химиялық өнімдер, машина жасау жабдықтары мен азық-түлік айналымы маңызды рөл атқарады. Армения және Беларусьпен де ынтымақтастық түрлі салаларда дамып келеді.
Қорыта айтқанда, Қазақстанның сауда-саттық стратегиясы көпвекторлы болып қала береді. Қытаймен стратегиялық әріптестік, Орталық Азиямен интеграциялық байланыс және ЕАЭО аясындағы терең экономикалық ықпалдастық еліміздің сыртқы экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Райхан МҰҒАУИНА,
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университеті, экономика кафедрасының қауымдастырылған профессоры
Сурет: gov.kz
