Референдум саяси жүйені түбегейлі өзгертеді
Қоғамдағы ең көп талқыланатын тақырыптардың бірі – Мемлекет басшысының Конституцияға түзетулер бойынша референдум өткізу туралы ұсынысы.
Президенттің бұл бастамасы қазіргі жаһандық сын-қатерлерге дер кезінде қарау болып табылады және елдің саяси жүйесін жедел жаңғыртуға мүмкіндік береді деп санаймын. Біріншіден, референдум-әрбір азаматқа ел тағдырын шешуге тікелей қатысуға мүмкіндік беретін маңызды демократиялық құрал. Бір қызығы, 1995 жылдан бастап Конституцияға түзетулер төрт рет енгізілгеніне қарамастан, референдум ешқашан іс жүзінде қолданылмады.
Екіншіден, Негізгі заңның баптарына ұсынылып отырған түзетулерді зерделей отырып, мен мұның қоғамда жан-жақты демократияландыруға және жаңа Қазақстанды құруға бағытталған жаңа мемлекеттік модельге қарай маңызды қадам болуы мүмкін екендігімен келісемін. Әсіресе, биліктің өкілді органдарының өкілеттіктерін кеңейту жөніндегі тармақтарды атап өткім келеді. Шын мәнінде, Қазақстан суперпрезиденттік басқару нысанынан күшті парламенті бар президенттік республикаға көшуде. Бұл ретте саяси жүйенің орнықтылығы үшін тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесі құрылады.
Ел Президентінің, Орталық сайлау комиссиясы басшысының және құқық қорғау органдары басшыларының партиялылығына тыйым салу маңызды өзгеріс болып табылады, бұл партиялар арасында тең бәсекелестік күрестің негізін құрайды. Қазақстан мен басқа да Орталық Азия мемлекеттерінің тәжірибесін ескере отырып, бұл өте жағымды сәт, өйткені президенттің жақын туыстарының квазимемлекеттік сектордағы жоғары саяси және басшы лауазымдарға орналасуына тыйым салу белгілі бір туыстық топтардың билікті монополияландыруынан заңнамалық қорғауға мүмкіндік береді. қала әкімі лауазымына тағайындау кезінде кандидатуралардың баламалылығы, дауыс берудің аралас жүйесін жүргізу, азаматтардың тікелей Конституциялық Кеңеске жүгіну мүмкіндігі сот сонымен бірге қоғамды демократияландыру жолындағы айқын белгілер болып табылады. Сондықтан референдумды уақтылы өткізу, сондай-ақ Конституцияға түзетулерді қабылдау қоғамды одан әрі демократияландыруға және елді жан-жақты дамытуға негіз болады. Осыған байланысты Конституцияға енгізілетін түзетулер бойынша референдум өткізуді қолдаймын!
Азамат АСЫЛБЕКОВ,
Атырау қалалық мәслихатының депутаты
