МӘМС-тің ақшасы қайда сақталады?
Сіздердің назарларыңызға қор филиалының директоры Ганиет Нурымұлының жиі қойылатын сұрақтарға берген жауаптарын ұсынып отырмыз:
Ганиет Нурымұлы ең жиі қойылатын сұрақтардың ең бастысы бұл Қазақстан азаматтарының МӘМС-ке төлеген ақшасы қайда сақталады?
Азаматтардың міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға төлеген жарналары мен аударымдары Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің арнайы шотына түседі, ал сол жерден халыққа көрсетілген медициналық қызметтерге ақы төлеу үшін медициналық ұйымдарға жіберіледі.
«Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Заңда (21-бап) Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры инвестициялық қызметті Қордың активтерін (МӘМС қаражатын) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арқылы қаржы құралдарына орналастыру жолымен жүзеге асыратыны көрсетілген. Бұл ретте Қор мен Ұлттық Банк арасында сенімгерлік басқару шарты жасалды.
Ұлттық Банк артылған ақшаны (МӘМС есебінен көрсетілген медициналық қызметтерге төленгеннен кейін қалатын ақша) қаржы құралдарының бекітілген тізбесіне сәйкес қатаң түрде бағалы қағаздар мен депозиттерге орналастырады. Бұл инвестициялық табыс алуға, яғни МӘМС жүйесінің жинақталған активтерінің сомасын ұлғайтуға мүмкіндік береді.
2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 2017 жылдан бері жинақталған МӘМС активтерінің қалдығы 933 млрд теңгені құрады. 2024 жылдың төрт айында Қорға 441 млрд теңге МӘМС жарналары мен аударымдар түсті, оның ішінде 42 млрд теңге сомасына инвестициялық табыс алынды. Бұл ретте медициналық көмекке ақы төлеуге жұмсалған шығыстар 354 млрд теңгені құрады. Осылайша, 2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша Қор активтерінің қалдығы – 1020 млрд теңге.
Ұлттық Банк МӘМС активтерінің бұл қаражатын Ұлттық Банктің қысқа мерзімді депозиттеріне (медициналық көмектің ағымдағы төлеміне жіберіледі) – 171 млрд теңге, орта және ұзақ мерзімді облигацияларға — 108 млрд теңге және мемлекеттік бағалы қағаздарға 741 млрд теңге сомасында орналастырды.
Қордың Атырау облысы бойынша филиалының2024 жылға медициналық ұйымдарды қаржыландыру барысына толық тоқтала кетсеңіз?
Қор филиалы 2024 жылы медициналық ұйымдарға шамамен 32 млрд теңге төледі. Бүгінде облыс бойынша амбулаториялық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді қоса алғанда жалпы 32 млрд 617 млн теңге төленді. Қазір 2024 жылы көрсетілген медициналық қызметтерге төлемдер жүргізілуде. 18 шілдедегі жағдай бойынша 93 медициналық ұйымға биылғы қаңтар-наурыз және ішінара сәуір айлары үшін актілерге 11 млрд 971 млн теңге төленді.
Шілденің соңына дейін сәуір айына төлем жасауды аяқтап, мамыр айына актілерге төлем жасауға көшу жоспарлануда. Қаржыландыру кезеңдері облыс тұрғындарының медициналық көмек алуына кедергі келтірмеді және кедергі етпеуі тиіс екенін атап өткім келеді.
Биыл 2024 жылға облыс халқына көрсетілетін медициналық көмектерді қаржыландыруға қанша қаржы бөлінді?
2024 жылға медициналық көмектерді қаржыландыру үшін 78 861 338,60 мың теңге қаржы бөлініп отыр. Оның ішінде, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (ТМККК) үшін – 44 283 720, 61 мың теңге бөлінген болса, МӘМС пакеті үшін – 34 577 617,99 мың теңге бөлініп отыр.
— Медициналық сақтандыру бойынша қандай клиникалар жұмыс істейтінін қайдан көре аламыз? Мен өзім емделетін клиниканы таңдай аламын ба?
— ТМККК және МӘМС бойынша медициналық қызмет көрсететін медициналық ұйымдардың тізімімен Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының ресми сайтында танысуға болады. Әркімнің дәрігер мен емхананы еркін таңдауға құқығы бар. Тіркеу науқаны кезінде медициналық мекемені жылына бір рет еркін таңдау құқығы бойынша, сондай-ақ егер адам тұрақты немесе уақытша тұратын, жұмыс істейтін немесе оқитын жерін ауыстырса, басқа елді мекенге көшсе немесе өзі жататын емхана қайта ұйымдастырылса ауыстыруға болады.
Тіркелген жері бойынша емханаларда қандай медициналық көмек алуға болады?
Емханада ауруларды диагностикалау және емдеу, алдын алу, сауықтыру, иммундау, салауатты өмір салтын ұстану, үйде көмек көрсету (актив), патронаж, созылмалы аурулары бар науқастарды динамикалық (диспансерлік) бақылау, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, отбасын жоспарлау, жүкті әйелдерді, босанған әйелдерді және жаңа туған нәрестелерді бақылау бойынша медициналық қызметтер алуға болады.
МӘМС жүйесінде ағымдағы мәртебеңізді қалай білуге және қарызыңызды тексеруге болады?
Ақпаратты, оның ішінде сақтандыру мәртебесі бойынша Қордың www.fms.kz сайтынан алуға болады немесе https://t.me/SaqtandyryBot телеграмм сілтемесі, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы арқылы, сондай-ақ 1414 нөмірі бойынша бірыңғай байланыс орталығына қоңырау шалу арқылы. Damumed мобильді қосымшасының пайдаланушылары үшін сақтандыру мәртебесі туралы ақпарат қол жетімді.
Қандай жағдайларда медициналық қызметтерді үйге шақыруға болады?
Жедел жағдайлар немесе созылмалы аурулардың өршуі кезінде, егер сізде кенеттен және айқын органдардың бұзылу белгілері болмаса, сіз тіркеушіге қоңырау шалу арқылы жергілікті дәрігерді немесе жедел жәрдемнің 4 санатын (1 сағатқа дейін күту) шақыра аласыз.
Медициналық қызметкердің үйіне қоңырау шалуды тіркеу кеңсесі, учаскелік медбике немесе фельдшер арқылы телефон арқылы алуға болады
Учаскелік медбикені немесе фельдшерді шақыруға арналған көрсеткіштер:
· дене температурасының 38°С жоғары көтерілуі;
· әл-ауқаттың бұзылуынсыз қан қысымының жоғарылауы;
· медициналық көмек пен үйде кеңес беруді қажет ететін жағдайлар, аурулар, жарақаттар (есін жоғалтпай, қан кету белгілері жоқ, жағдайдың кенеттен нашарлауы жоқ).
· Учаскелік дәрігерді шақыруға арналған көрсеткіштер:
· шақыруды қабылдау кезінде МСАК тіркеушісі, шақыруға қызмет көрсеткен учаскелік медбике немесе фельдшер үйде дәрігерлік тексеруді талап ететіндей бағалаған жағдайлар;
· вакцинациядан кейінгі жағдайдың нашарлауы.
2024 жылы міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға ЖК қанша төлеуі қажет?
Жеке кәсіпкерлер мен жеке практикамен айналысатын азаматтар өзге де әлеуметтік аударымдармен қатар МӘМС-ке белгіленген жарналарды төлейді. Жарна мөлшері ЕТЖ-нің 1,4-еселенген мөлшерінің 5%-ын құрайды, яғни 5% * (85 000 * 1,4) = 5 950 теңге (2024 жылы).
Жеке кәсіпкерлер МӘМС-ке жұмыс беруші ретінде қалай төлейді?
Егер жеке кәсіпкердің жалдамалы қызметкерлері болса, онда олар үшін келесідей мөлшерлерде төлеуі қажет:
— жұмыс берушінің есебінен қызметкерлердің жалақысының 3% мөлшерінде, бірақ 25 500 теңгеден аспайтын (10 ЕТЖ-ден, яғни 2024 жылы 850 000 теңге) аударымдар;
— қызметкерлердің жалақысының 2% мөлшерінде, бірақ қызметкердің табысы есебінен 17 000 теңгеден (10 ЕТЖ-дан) аспайтын жарналар.
Төлемді МӘМС-ке банктің кез келген бөлімшесі немесе мобильді қосымшасы, «Қазпошта» АҚ кассасы арқылы аударуға болады. Төлем мақсаттық коды (ТМК): аударымдар – 121, жарналар – 122.
Егер мүгедектігі бар болса, ЖК МӘМС-ке жарна төлеуі қажет пе?
Жоқ, өйткені ол жеңілдетілген санатқа енеді. Сондай-ақ ол 18 жасқа дейінгі балалар; зейнеткерлер, оның ішінде ҰОС қатысушылары мен мүгедектері; «Алтын алқа», «Күміс алқа», «Батыр Ана» атағы, I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордені бар көп балалы аналар; мектептерде, лицейлерде, колледждерде, жоғары оқу орындарында, магистратурада күндізгі білім алушылар санаттарына енетін болса, ЖК жарналарын төлемейді.
Декреттегі ЖК әйелдің МӘМС үшін ақы төлеуі қажет пе?
«МӘМС туралы» Заңның 26-бабында мемлекет жарна төлейтін 15 санат айқындалған. Олардың қатарында үш жасқа дейінгі баланы/балаларды тәрбиелеп отырған жұмыс істемейтін адам (баланың заңды өкілдерінің бірі) бар. Аталған бапта жұмыс істемейтіндер ретінде кәсіпкерлік немесе еңбек қызметін жүзеге асырмайтын және табысы жоқ адамдар белгіленген.
Соған сәйкес қызметі ресми түрде тоқтатылмаған және жұмыс істеп тұрған ЖК бар декреттегі әйел жеңілдікті санатқа енбейді. Сондықтан МӘМС-ке жарна төлеуі тиіс.
Ол сондай-ақ кәсіпкерлік қызметті ресми түрде жабуына немесе тоқтата тұруына болады. Бұл оған жеңілдік санатына енуге мүмкіндік береді.
Жүкті әйел бала тууына байланысты төлем алу үшін ЖК ашты. Неліктен ол МӘМС мәртебесінен айырылып қалды?
Жұмыссыз әйел жүктілік бойынша есепке тұру кезінде «жұмыс істемейтін жүкті әйел» санаты бойынша жеңілдікке ие болады. Ол үшін жарналарды мемлекет төлейді және автоматты түрде сақтандырылады. Алайда, әйел ЖК тіркеген жағдайда, ресми түрде кәсіпкерлік қызметті бастағандықтан «жұмыс істемейтін азаматтар» санатынан шығарылады. Бұл жағдайда ол жеңілдік мәртебесінен айырылады.
ЖК жұмыс істемейді, ешқандай кіріс жоқ. Мұндай жағдайда жарна төлеу қажет пе?
Иә, МӘМС жүйесінде жарна төлеу міндеті жұмыс істеп тұрған ЖК болу фактісі бойынша туындайды және ол табысқа байланысты емес. Салық есептілігін ұсынуды тоқтатқан немесе жұмыс істемейді деп танылған (ҚР Салық заңнамасына сәйкес) ЖК жарна төлеуден босатылған.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының филиалына күн сайын медициналық көмек көрсету және МӘМС жүйесіне қатысу тәртібі, қаржыландырға, МӘМС мүмкіндіктері туралы және де жеке кәсіпкерлерді толғандыратын көптеген сұрақтар келіп түседі» — дейді қордың Атырау облысы бойынша филиалының директоры Ганиет Салимгали.
«Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры» КеАҚ
Атырау облысы бойынша филиалы
Телефондар: 87122/556084, 8/7122/ 55 60 92.
Байланыс орталығы – 1414
