Таласқа түскен Тайсойған…
Ауласы малға толы, шөбі шүйгін, жерасты суы мол киелі Қызылқоға ауданында мұнай кен алаңдарында барлау жұмыстары басталуы мүмкін. Алайда, жергілікті халық өңірді азық-түлікпен, қысқы мал азығымен қамтып отырған құтты мекенде өндіріс орындарын ашуға қарсы. Өйткені, бұл – ең әуелі табиғаты жайсаң, жері құнарлы ауылдың экологиясына кері әсерін тигізбек. Бүгін, «Дастан» қонақүйінің конференц залында өткен баспасөз мәслихатында «Ембімұнайгаз» АҚ-ның Тайсойғаннан кен орындарын барлауға қатысты өткізген қоғамдық тыңдауларда туындаған сұрақтар талқыланды.
Қызылқоға ауданындағы қоғамдық тыңдауға қатысқан «Aqiqat» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Ғазиз Ғабдуллиннің пікірінше, ауылда өткен жиналыста біржақты пікір айтылған. «Қара алтын» өндірісі біздің экономикамызға оң әсер еткенмен, экологияға көл-көсір зиянын тигізбек. Өйткені, мұнай игерілген жердің ауасының бүлінгенін айтпағанның өзінде, сол аумақтың суы да ластанып жарамсыз болып қалатынын естен шығармауымыз керек. Тіпті, осыдан 10-15 жылдан кейін Тайсойған мен Мұқыр ауылдары Байшонас пен Сарықамыстың күйін кешуі ықтимал. Сондықтан, осы мәселеге ешкім бей-жай қарамауы қажет.
Баспасөз мәслихаты барысында су шаруашылығының ардагері Бисен Қуанов та орамды пікірін ортаға салды.
«Ең алдымен, халық жайлы өмір сүру үшін жер мен су керек. Мұнай болмаса да сол жерде күн көре аламыз. Әрине, біз қазір «қара алтынымызды» өндіріп, сату арқылы қазынамызды толтырып, экономикамызды дамытып отырғанымызды да ескеруіміз қажет. Бірақ, қалай болса солай, мұнай өндіру үшін кез-келген жерді қаза беруді құптамаймын. Негізі, «Ембімұнайгаз» басшылығы тарапынан Қызылқоға ауданының жерастында «қара алтын» қоры бар екенін растайтын нақты ғылыми зерттеулер мен болжамдарды естімедік. Олар да тектен-тек бұрғылау жұмыстарын жасамайтын шығар. Жер астында қанша тонна мұнай бар екенінен де бейхабармыз. Десек те, бізде жерасты суы көп емес. Бүгінде 87 млн. тонна су көлемін пайдаланып отырмыз. Соның көп бөлігі Қызылқоға мен Құрманғазы аудандарынан келеді. Кеңес Үкіметі тұсында бізде 1 млрд. 900 млн.-нан астам жер асты су қоры бар деген болжам айтылды. Біз әлі күнге дейін жер асты, жер үсті суының нақты көлемін біле алмай келеміз. Оған мемлекет тарапынан қолдау жоқ. Тиісті министрлікке де айтқанмен, әзірге сең қозғалмай тұр. Оның үстіне, Қызылқоға ауданы суға тапшы екенін жақсы білеміз. Ойыл өзенінің суын ауыз суға пайдала алмаймыз, ішуге жарамсыз. Тайсойғанның жерасты суын пайдаланып отырмыз. Соның өзі жеткіліксіз. Демек, Қызылқоға ауданында ауыз сумәселесі күрделі күйінде қалып отыр. Ол жерден мұнай іздеп, бұрғылау жұмыстарын жүргізсек, суға әсер ететіні бесенеден белгілі», – дейді Бисен Қуанов.
Айбөпе САБЫРОВА
