Atr.kz/14 шілде, 2019 жыл. Жақында ел Президенті «Қазақстан Республикасы азаматтарының борыш жүктемесін азайту шаралары туралы» Жарлыққа қол қойған болатын. Мұнда үш негізгі бағыт қамтылып отыр.
– Осы Жарлықты іске асырудың бірінші бағыты басты мәселені қамтиды. Ол екінші деңгейдегі банктерде және микроқаржылық ұйымдарда азаматтардың жекелеген санаттары үшін кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша берешекті 300 мың теңгеге дейінгі мөлшерде өтеуді көздейді, – деді Ұлттық банк Атырау филиалы директорының орынбасары Серік Омаров.
Оның айтуынша, берешек сомасы биылғы жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша 3 млн. теңгеден аспауы тиіс. Ұлттық Банк Үкіметпен және нарыққа қатысушылармен бірлесіп, белгіленген өлшем шарттарға сәйкес келетін адамдар тізбесін жасақтай бастады. Олардың берешегінің жалпы мөлшерін анықтау жұмысы жүріп жатыр. Үкімет «Проблемалық кредиттер қоры» АҚ-ына (Оператор) республикалық бюджеттен нысаналы түрде қаражат
бөледі. Бұдан кейін оператор азаматтардың жекелеген санаттарының кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша 300 мың теңгеге дейінгі берешегін өтеу үшін екінші деңгейдегі банктермен және микроқаржылық ұйымдармен шарттар жасасады.
– Екінші бағыт ел азаматтарына кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша есептелген айыппұлдар мен өсімпұл сомаларын есептен шығаруды көздейді. Ұлттық банк банктермен және микроқаржылық ұйымдармен бірлес і п , кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша есептелген айыппұлдар мен өсімпұлға биылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша салыстырып тексеру мен тіркеуді жүзеге асырады, – деді Серік Омаров.
Есептелген айыппұлдар мен өсімпұлды есептен шығару бірінші кезекте банктердің және микроқаржылық ұйымдардың қаражаты есебінен жүзеге асырылады. Есептелген айыппұлдар мен өсімпұлдардың жалпы көлемінің 30 пайызынан аспайтын сома Ұлттық банк айқындаған оператордың қаражаты есебінен өтеледі. Бұл мақсаттар үшін Ұлттық банк операторға қажетті қаржыны бағыттайды. Банктердің және микроқаржылық ұйымдардың айыппұлдар мен өсімпұлдар бойынша айтарлықтай бөлігі шығыстар ретінде танылады. Олардың жүйеден тыс есептен шығарылғаны ескеріле отырып, қаржыландырудың түпкілікті сомасы танылған шығыстардың сомасына азайтылатын болады. Екі жағдайда да қарыз алушыға банкке, микроқаржы ұйымдарына немесе басқа ұйымдарға өтініш беру талап етілмейтінін атап айтты Серік Омаров.
Тың бастаманың жаңалығы – тұрғындардың Ұлттық банк алдында есеп беретін екінші деңгейлі банктердегі және микроқаржы ұйымдарындағы қарызының өтеуі. Интернеттегі несие берушілер, кредиттік серіктестіктер, ломбардтар кіретін реттелмейтін сектордағы азаматтардың қарызы жабылмайды. Дегенмен, Жарлықтың үшінші бағыты қарыз алушыларды қосымша қорғау бойынша реттеуші сипаттағы бірқатар шаралар кешенін көздейді.
Сенат биылғы 24 маусымда барлық несиелеу субъектілерін реттеу мен қадағалауды енгізуді көздейтін «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қаржы нарығын реттеу мен дамыту, микроқаржылық қызмет және салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңды қабылдап, Қазақстан Республикасының Президентіне қол қоюға ұсынды. Заңға таяу уақытта қол қойылатын болады.
– Қаржылық ұйымдарға қатысты қосымша реттеушілік шаралар қабылданады. Біріншіден, мерзімі өткен, берешегі 90 күннен асып кеткен жеке тұлғалардың барлық кепілсіз тұтынушылық қарыздары бойынша несиені берумен және оған қызмет көрсетумен байланысты тұрақсыздық айыбын, комиссиялар мен өзге де төлемдерді есептеуге тыйым салу. Бұл азаматтарды берешек сомасының тұрақты өсуінен қорғауға мүмкіндік береді, – деді Ұлттық банк Атырау филиалы директорының орынбасары Серік Омаров.
Енді табысы күнкөріс деңгейінен төмен адамдарға қарыздар беруге тыйым салу ойластырылуда. Қарыз алушының борыш жүктемесін есептеу тәсілдерін жетілдіру, банк капиталына қосымша талаптар сияқты қосалқы шаралар қарастырылады. Осылайша, қиын жағдайға тап болған қазақстандықтарға нақты көмек көрсетіледі.
Азамат САНСЫЗБАЙҰЛЫ
