«Фронт-офис» деген не?

Өткен айдан бастап жұртшылықпен тікелей байланыста жұмыс жасайтын бөлімдер «фронт-офистер» деп аталатын болды. «Цифрлы Қазақстан» бағдарламасын іске асыру жолындағы бұл өзгеріс мемлекеттік қызметтерді онлайн режимге көшіруге және оңтайландыруға бағытталып отыр. Мәселен, кәсіпкерлер үшін іске қосылған «бір өтініш» қағидасы елімізде бизнесті www.egov.kz арқылы жылдам әрі оңай ашуды көздейді. Сөйтіп, өз ісін ашқысы келетіндер бір уақытта заңды тұлғаны тіркеп, банктік шот ашып және сақтандыру туралы келісім-шарт жасай алады. Саладағы соңғы жаңалықтар туралы «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы коммерциялық емес акционерлік қоғамы Атырау облысы бойынша филиалының директоры Мұса Хайруллиевтен толығырақ сұрап білген едік.

– Мұса Қарашаұлы, әңгімемізді бұрынғы департаменттердің бірігіп, филиал болып құрылу себебінен бастасақ…

–  «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы осыдан екі жыл бұрын сәуір айында құрылған болатын. Ол кезде құрамында «Жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техникалық тексеру», «Халыққа қызмет көрсету орталығы», «Әлеуметтік төлемдерді ведомствоаралық есептеу орталығы» департаменттері болған еді. Енді аталған департаменттер бірігіп, филиал мәртебесін алды. Қазір штат саны 639-ға жетті. Жаңа құрылымды ашуға адами факторларды қалыптастыру, бірыңғай провайдер орнату, халықаралық сертификатқа қол жеткізу, цифрлық форматқа көшу қажеттігі себеп болып отыр.

– Өзгерістен соң халыққа қызмет көрсету бағытында қандай жаңа бағыттар іске қосылды? 

– Халықпен тікелей байланыста жұмыс жасайтын бөлімдер «фронт-офистер» деп аталады. Ең алдымен, қызметіміздегі жаңалық кәсіп иелері үшін тиімді болғаны сөзсіз. Айталық, бұрын заңды тұлғаны тіркегеннен кейін банктік шот ашып, қосымша құн салығы бойынша есепке қою үшін салық органына, сонан соң сақтандыру компаниясына баруы тиіс еді. Ал, осы бірнеше қызметті біріктірген композиттік қызмет Қазақстанда бизнес ашу үрдісін айтарлықтай жеңілдетеді. Енді екі күннің ішінде (өтініш берген күнді есептемегенде) заңды тұлғаның мемлекеттік тіркеуге алынғаны туралы куәлікті, банктік шот нөмірін және қызметкерлерді жазатайым оқиғалардан сақтау туралы қол қойылған келісім-шартты алуға болады.

Айта кету керек, бұл композиттік қызметті қолдану үшін құрылтайшылардың электрондық-цифрлық қолтаңбасы болып, порталда тіркеуден өтуі тиіс.

– Бұл – бизнес өкілдеріне үлкен жеңілдік қой…

– Әлбетте. Тағы бір жаңалық, енді қазақстандықтар жеке мәліметтеріне қолжетімділікке тыйым сала алады. Қазіргі таңда «Ұлттық ақпараттық технологиялар» акционерлік қоғамымен бірлескен жұмыс жүргізілуде.

Жеке мәліметтердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін азаматтар өзі туралы жеке ақпаратты толықтай бақылай алатын жоба жасалды. Басқаша айтқанда, тіпті халыққа қызмет көрсету орталығы қызметкері де жеке мәліметтерді көре алмайды. Операторлар қандай да бір жеке мәліметтерге қол жеткізу үшін азаматтардың СМС рұқсатын алуы тиіс.

Бұл жоба екі кезең бойынша жүзеге асырылады. Алғашқы кезеңде электрондық үкімет порталындағы жеке кабинетінде мәліметтерге қолжетімділікке тыйым салу функциясы іске қосылады. Әрбір портал қолданушылары осы функция арқылы өзінің жеке мәліметтеріне қолжетімділікті қосып және жабуына мүмкіндік туады. Екінші кезең – жеке мәліметтерге қолжетімділікті жабу функциясын өшіру үшін СМС сервисті іске қосу. Яғни, егер қолжетімділік бұғатталған болса, азаматтың ЖСН-ын жүйеге енгізген кезде орталық операторы сол туралы СМС-хабарлама алады. Көрсетілетін қызметті алушыдан СМС-рұқсатын алған жағдайда ғана фронт-офис қызметкері мемлекеттік қызметті көрсетеді.

Ал, бұл сервисті қолдану үшін қызмет алушы мобильді азаматтар базасына тіркелуі тиіс. Мұны электрондық үкімет порталындағы жеке кабинетте немесе кез келген халыққа қызмет көрсету орталығында жасауға болады.

– Жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу рәсімі жеңілдетілді ме?

– Әділет министрлігі көрсетіп келген жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеу қызметі жуық арада «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының құзырына өтеді. Қазір мемлекеттік корпорацияда мамандар оқудан өтіп, осы қызметті ұсыну бойынша дайындық үстінде. Аталмыш функция мемлекеттік корпорацияға берілсе, қызметтердің көрсетілу мерзімін және тіркеу барысындағы шығынды қысқартуға, сондай-ақ, қызметтерді кешенді түрде алуға жол ашады. Бұл өз кезегінде әкімшілік кедергілерді жойып, сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға мүмкіндік береді.

Мысалы, бүгінгі таңда азамат жеке баспана салатын кезде мемлекеттік корпорация арқылы пайдалануға қабылдау актісінің негізінде құқықтық кадастрдың ақпараттық жүйесіне сәйкестендіру мәліметтерін енгізеді. Мәліметтерді жүйеге енгізген соң бір жұмыс күнінен кейін меншік құқығын тіркеу үшін осы құжаттарды қайта тапсырады. Функциялар корпорацияға берілген кезде осы екі қызмет орталық арқылы бір өтінішпен ұсынылатын болады.

Нотариалды куәландырылмаған шарттар мен құқықтарды тіркеу бойынша қызметті алу тәртібі де өзгереді. Қазір қызмет алушы алдымен Әділет министрлігінің жергілікті бөлімшесіне барып, нотариалды куәландырылмаған шарттар бойынша қызметті алады, сосын корпорацияның фронт-офисіне барып, құқықтарды тіркеу үшін құжаттарды тапсырады. Функциялар өзгерген кезде, азаматтар халыққа қызмет көрсету орталығына келіп, екі қызметті бір өтініш бойынша ала алады.

– Осы орайда Атырауда салынып жатқан мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталығы жөнінде не айтасыз?

– Ол көліктерді тіркеу, қайта тіркеу, жүргізушілік куәліктері мен көліктерге мемлекеттік нөмірлерді берумен ерекшеленеді. Енді көліктерін тіркеуден өткізетін не жүргізушілік куәлігін алатын азаматтарға көрсетілетін қызмет уақыты екі сағатты құрайды.

Халық игілігі үшін пайдалануға берілетін нысан Атырау-Астрахан тасжолының бойында арнайы бөлінген аумақтан бой көтермек. Ғимаратта жоғарыда көрсетілген мемлекеттік қызметті жүзеге асыруға тікелей қатысты орталық қызметкерлерінен басқа, Ішкі істер департаментінің Жол полиция басқармасы, Мемлекеттік кірістер басқармасының мамандары, психодиспансер, наркодиспансер, касса бөлімшелерінің қызметкерлері орналасады.

Сонымен қатар, шетелдіктер үшін миграциялық, цифрлы халыққа қызмет көрсету орталықтары ашылып, Исатай аудандық бөлімі жаңа ғимаратқа көшірілуі тиіс. Бұл жерде миграциялық дегеніміз – шетелдіктер үшін ыңғайлы орталық. Ал, цифрлы орталықта мемлекеттік қызметтер құжат түрінде қабылданбайды, барлығы электронды түрде мемлекеттік қызметті алушылардың өздері арқылы тапсырылады. Сондай-ақ, біріктірілген Е-ЦОН салу да жоспарда бар. Онда фронт-офистер мен олармен тығыз байланыстағы уәкілетті органдардың барлығы бір жерге шоғырланады. Бұл – өз кезегінде құжат айналымын жеделдетуге, түйінді мәселелерді дер кезінде шешуге зор мүмкіндік.

Айбөпе САБЫРОВА