Қазақстан әлемдік аренада өз орнын нығайтты

Қазақстан Республикасының қолданыстағы Президенті және Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2019 жылғы 20 наурызда ел тізгінін қолына алды. Ал 2022 жылдың қаңтарынан бастап ҚР Қауіпсіздік кеңесінің төрағасы қызметін атқара бастады.

Бүгінде мемлекет басшысының билікке келгеніне алты жыл толған шақта, Премьер-министр Олжас Бектенов өз мақаласында осы кезеңнің белгілі бір қорытындыларын жасады. Шын мәнінде, Қ.Тоқаевтың президенттік жылдарында Қазақстанның экономикасы мен саяси жүйесінде ауқымды өзгерістер орын алды, олар бүгінде мемлекетіміздің келбетін айқындап отыр.

Мен бірнеше негізгі бағытты атап өткім келеді. Біріншіден, қазіргі Президент билікке келген сәттен бастап, экономиканы әртараптандыруды елдің стратегиялық дамуының басым бағыты ретінде белгіледі. Мемлекет басшысының тұжырымдамасына сәйкес, Қазақстан шикізаттық тәуелділіктен арылып, өндірістік және өңдеуші салаға басымдық беруі тиіс еді. Соңғы алты жыл ішінде жаңа салалардың қалыптасуы байқалды, олардың бірқатары болашақта өз логикалық дамуын табады. Яғни, Қазақстанның дамуында негізгі қозғаушы күш – экономика болуы керек.

Екіншіден, Президентіміз үшін ең күрделі кезең – 2022 жылғы қаңтар оқиғалары кезінде елдегі тұрақтылықты сақтап, Қазақстанның егемендігі үшін күресу қажеттігін дәлелдеу болды. Бұл – мемлекеттің тарихындағы аса маңызды сәттердің бірі.

Сонымен қатар, қаңтар дағдарысынан кейін Қазақстан экономикасына шетелдік инвестиция тарту мәселесіне қатысты күмәндер болғаны рас. Алайда ел басшылығы Қазақстанды халықаралық аренада маңызды субъект ретінде таныта отырып, жаңа инвестицияларды тартуға қол жеткізді. Бұл – кез келген мемлекеттің тұрақты дамуы үшін маңызды фактор. Премьер-министр Бектеновтің айтуынша, соңғы алты жылда Қазақстан экономикасына $130 млрд. тікелей шетелдік инвестиция тартылған. Мұнда Қ.Тоқаевтың жаһандық дипломатиялық тәжірибесінің оң әсер еткені анық.

Үшіншіден, жоғары оқу орнының қызметкері, ғалым және профессор ретінде соңғы жылдары ғылымның дамуына ерекше көңіл бөлінгенін атап өткім келеді. Білім беру жүйесіне – мектептен бастап жоғары оқу орындарына дейін назар аударылып, мұғалім мәртебесі көтерілді, олардың жалақысы артты, әлемнің жетекші университеттерінің филиалдары ашылды. Мұның барлығы – Мемлекет басшысының тікелей бастамасы.

Соңғы тоқталатын мәселе – Қазақстанда атом электр станциясын (АЭС) салу бойынша референдум өткізу. Төртінші Құрылтайда Президент ел аумағында үш атом электр станциясының салынатынын мәлімдеді. Қазақстан энергетикалық тәуелсіздікке ие болмақ, және бұл шешім бір күнде қабылданған жоқ – ол халықаралық саясат пен жаһандық даму үрдістерінен туындап отыр. Референдум өткізу – Президенттің алға көз тіккен, стратегиялық ойлай білетін көшбасшы екенін дәлелдейді.

Осылайша, Қазақстанның сыртқы саясатының тұрақтылығы, көпвекторлы бағыты халықаралық қауымдастық тарапынан қолдау тауып келеді. Бүгінде Қазақстан өзін әлемдік аренада орта деңгейдегі мемлекет ретінде таныта білді. Түркия, Израиль сияқты аймақтық қақтығыстарды шешуде маңызды рөл атқаратын елдердің қатарына қосылу – мемлекеттің ірі жетістіктерінің бірі.

Сайполла САПАНОВ,
тарих ғылымдарының докторы, профессор,
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау университетінің оқытушысы