Атом энергиясы Қазақстан үшін жаңа нәрсе емес — халықаралық маман пікірі
АЭС төңірегіндегі алып-қашпа сөз көбеймесе азаймай тұр. АЭС маңында апат жиі бола ма?Станцияның халық денсаулығына тигізер әсері бар ма, оны салу қауіпті ме? Осы сұрақтарға шағын реакторлар саласындағы маман, АЭХА-ның бұрынғы ядролық инженері және жобалық менеджері Чираю Батра жауап берді, — деп хабарлайды zakon.kz.
Маманның айтуынша, фукусима апаты ядролық технологияның қауіпсіздігін көрсетті.
«Фукусима сияқты ауқымды апат ешқандай өлімнің әкелмегенін, бұл атом энергетикасы өте қауіпсіз шешім екенін білдіреді. Атом энергиясын пайдалану электр энергиясын өндіруден асып кетуі мүмкін, өйткені негізгі Шығыс жылу энергиясы болып табылады, содан кейін ғана электр энергиясы жүреді. МАЭК мысалында Қазақстан бүкіл әлемге атом энергетикасы қоғамға пайда әкелу жағынан, электр энергиясын өндіруден асып түсетінін көрсетті. Мен бұл мысалды өзім жиі келтіремін. Мен жасаған жобалардың бірі – Көмірді — Атомға жобасы . Қазақстанда көмірмен жұмыс істейтін көптеген жылу электр станциялары бар. Көмір станцияларын, олардың үй-жайлары мен аумақтарын Атом реакторларымен жұмысын жалғастыру үшін одан әрі пайдалануды қарастыру қызықты болуы мүмкін. Жұмысшылар үшін де мүмкіндік ашылады. Осы электр станциясын салғандар мен жұмыс істегендер атом энергетикасы бойынша жұмысын жалғастыра алады».
Чираю Батра
Мұнымен қоса, американдық AR-1000, кореялық APR-1400, еуропалық EPR немесе ресейлік VVER-1200 сияқты барлық III+ буын реакторлары бірнеше пассивті қауіпсіздік жүйелерімен жабдықталған, олар маңызды шешуші сәттерде қауіпсіз тоқтау үшін реактор операторының белсенді араласуын қажет етпейді.
«Олар физиканың қарапайым заңдарына негізделген әдістерді қолданады, мысалы, табиғи айналым, реакторды салқындату үшін гравитациялық су беру жүйесі. III + буын реакторының ядросының зақымдану жиілігі миллионға, тіпті миллиард жылға дейін төмендейді. Бұл ақпарат қоғамдық қабылдауды жақсартуға көп көмектеседі. III + буын реакторларының жүктемені маневрлеу қабілеті жоғары, яғни олар желінің қазіргі қажеттілігіне бейімделе алады – бұл оларды заманауи электр желілері үшін өте қолайлы етеді»,- деп түсіндірді шағын реакторлар саласындағы маман.
Қазақстан коммерциялық атом энергетикасы тұрғысынан бастаушы болып саналуы мүмкін, бірақ Атом энергиясы Қазақстан үшін жаңа нәрсе емес. Сондай-ақ, ол бай уран ресурстары мен ядролық зерттеулер тәжірибесі Қазақстанды Ұлттық ядролық бағдарламаны дамыту үшін неғұрлым тиімді жағдайға қоятындығын айтты.
«Адами ресурстарды дамытуға келетін болсақ, егер сізде ядролық ғылым мен зерттеу саласында салалық тәжірибеңіз болса, атом электр станциясымен сәтті жұмыс істеу үшін білікті жұмыс күшімен қамтамасыз ету үшін сізге басқа елдерге қарағанда аз күш қажет болады. Ядролық салада тәжірибесі мен түсінігі бар, атом электр станцияларында, уран және ядролық зерттеу орталықтарында пайдалану тәжірибесі бар, нормативтік базаны әзірлеу, сондай-ақ МАГАТЭ-нің қадамдық тәсілін құру басқа бастаушыларға қарағанда әлдеқайда жеңіл өтеді». Чираю Батра.
Ядролық бағдарламаның ұзақ мерзімді табысы үшін қоғамды тарту және саяси қолдау қажет.
«Атом энергиясы қауіпсіз, масштабталатын және тұрақты энергия көзі екеніне сенімдімін».
«Бұл сіз сияқты адамдар ғылыми негізделген ақпаратты пайдалана отырып, артықшылықтар туралы, сонымен қатар тәуекелдер туралы ашық түрде жұмыс істеуі керек дегенді білдіреді — біз ядролық бағдарламаны мүлдем тәуекелсіз деп айта алмаймыз. Ең қуатты энергия көзін бере алатын отынның ең жақсы түрінің орасан зор қорларын иемденіп отыру Қазақстанға сөзсіз стратегиялық артықшылық береді. Оларды сауатты пайдалану үшін Қазақстан өзінің энергетикалық қуатын арттырып, оларды энергия теңгеріміне белсенді енгізуі қажет».
Чираю Батра
Бұған дейін осы мәселе бойынша, ядролық энергетика инженері, ядролық құқық жөніндегі кеңесші Лука Тальяпьетра бірнеше дәлелдемелер келтірген болатын.
