Ұмытылған ауыл халқы: «Біз де адамбыз ғой?!»
Неткен ауыл Ескене?!
Мақат ауданына қарасты Ескене ауылының бүгінгі жағдайы тұрғындардың жанына батып отыр. Ресми түрде ауыл мәртебесін алғанына сегіз жылға жуық уақыт өтсе де, мұнда шешімін таппаған түйінді істер көп-ақ. Көгілдір отыны, жөнделмеген жолы, тозығы жеткен инфрақұрылымы мен әлеуметтік нысандары жоқ елді мекен тұрғындары бұл тұрмыстан әбден қажыған.
Ескене мен Атырау қаласының арасы – небәрі 80 шақырым. Мұндағы тұрғын саны – 270-ке жуық. Бірақ өркениеттен алшақ қалған ауыл тұрғындары әлі күнге дейін тамызық үшін ағаш жарып, қазандыққа көмір жағып жүр. Бұрын арнайы көліктер отынды ауылға дейін жеткізсе, қазір әркім өз күшімен күнелтеді. Оның үстіне отынның бағасы мен көлік жалдау құны да қалтаға ауыр соғып отыр.
– Ауылға газ тартылады дегелі бірнеше жыл өтті. Бірақ айтылған сөз ғана, еш өзгеріс жоқ. Қазір көмірді де, ағашты да табу, сосын оны сатып алу оңай емес. Бұрын жеткізіп беретін еді, қазір ол да жоқ. Көлік жалдау ақысы да қымбат. Іргедегі ауылдар газ жағып отырғанда, біз орта ғасырда тұрған сияқтымыз, — дейді ауыл тұрғыны Нұржамал Хасанова.
Жазда шаң, қыста батпақ
Атырау-Доссор тасжолымен қиылысатын ауылдың кіреберіс жолымен ауыр жүк көліктері күн сайын зауытқа қатынайтындықтан, оның сапасы жылдан-жылға нашарлап барады. Бұл жолда жеңіл көлікпен жүру өте қиын, ал жауын-шашын күндері бірнеше күнге дейін белуардан балшық кешіп, жол мүлде жабылып қалады.
– Ауылға кіріп-шығу – үлкен проблема. Жазда шаң-тозаңнан демалу мүмкін емес, үйдің ішіндегі заттарға дейін шаң басады. Жаңбырлы күндерді айтпағанда қыстыгүні де жол батпаққа айналады. Күнделікті тірліктің өзі қиындап кетті, — деді ауылдың тағы бір тұрғыны Ғалымжан Ыбыраев.
Ескенеде мектеп мүлде жоқ. Сондықтан балалар жақын маңдағы мектеп-интернатта жатып оқуға мәжбүр. Оларды апарып-әкелу де ата-ананың өз мойнында. Оның да қиындығы бар, өйткені ескенеліктердің көпшілігі жұмыссыз болғандықтан, әр үйде көлік жоқ.
Бұл ауылға келіп, денсаулық сақтау туралы әңгіме айтудың өзі әбестік. Бұрын ауылда науқастарды үйінен қабылдап келген жалғыз фельдшер зейнетке шыққан соң орнын басатын маман да табылмапты. Себебі ауылда медициналық пунктке арналған арнайы ғимарат та жоқ.
– Медициналық қызмет дегеннен мүлдем күдерімізді үздік. Қазір ауылда екпе салатын да адам жоқ. Саулығы нашар адамдар ана жолмен Мақатқа немесе Доссорға баруға мәжбүр. Көлігі жоқ адамдардың жағдайы тіпті қиын. Барған күннің өзінде «порталға тіркелу керек» деп, ем-дом алу процесін сөзбұйдаға салады. Сонда Ескененің халқы қайда бармақ?! — деп мұңын шақты Н.Хасанова.
Ауылда тұрақты жұмыс орны болмаған соң тұрғындардың көпшілігі мал бағып немесе теміржолдан нәпақасын айырып отыр. Ал жастар қалаға қарай үдере көшкен.
Тіпті, ауыл іргесінде салынып жатқан газ өңдеу зауытынан да Ескененің халқы құр қалыпты. Өкініштісі сол, ауыл жастары әлі жұмыссыз.
– Айналайын-ау, ауылдың дәл түбінде үлкен зауыт салынып жатыр, жастарды жұмысқа алатын болды деп қуанып жүрсек, бұдан да үміт болмай тұр. Сонда бізге бұл зауыттың қандай пайдасы бар?! Халыққа еш жағдай жасалмай отыр, — деп ашынды Ғалымжан Ыбыраев.
Ескенеліктердің басты талабы – тұрғындарды түгел көшіру. Жергілікті биліктің бұл мәселені шешуге уәде бергеніне талай жылдың жүзі болған. Соңғы мәліметтерге сәйкес, бұл ауылдың халқын Талғайраң ауылының тұсында салынып жатқан көп қабатты үйлерге көшіруі мүмкін. Жауапты мамандардың айтуынша, қазір бұл үйлердің жылу қазандығы мен кәріз жүйесінің жобасы сараптамадан өтіп жатыр. Егер бәрі ойдағыдай реттелсе, тұрғындарға жыл соңына дейін осы ауданнан жаңа баспана береді.
Алайда, тұрғындар бұған да сенуден қалған. Себебі көшіруге уәде берген билік иелерінің алдыңғылары зейнет жасынан асып кетіпті. Бірақ нақты әрекет әлі жоқ.
– Біз де адамбыз ғой, ағайын-туыс бар дегендей. Егер әзір көшпейтін болсақ, тұрған үйімізді әктеп-сырлап жөндегіміз келеді, бірақ көшеміз деген үкілі үмітпен оны да бастай алмай отырмыз. Халықты бұлайша беймәлім тірлікте ұстауға болмайды ғой, — дейді ескенелік Нұржамал.
Шешім қашан қабылданады?
Қазір Ескене ауылында тұратындар – негізінен жасы үлкендер. Кейбір отбасылар ұл-қызын оқыту үшін пәтер жалдауға мәжбүр. Ал ауылда қалған тұрғындар қашан көшетінін білмей, күдік-күмәнмен өмір сүріп келеді.
Халықтың жайын түсіну де қиын емес. Егер жергілікті билік шынымен көшіруге ниетті болса, нақты мерзімін айтып, дайындық жұмыстары туралы ашық ақпарат беруге міндетті. Әйтпесе, ауыл тұрғындары жылдар бойы шешілмеген мәселелермен жалғыз қалатыны анық.
Алмас ҚАБДОЛ
// Әкімдік ұсынысы
Бекбол ӘБУОВ,
Мақат ауданы әкімі аппаратының басшысы:
Ескене қашан көшеді?
Ескене ауылының тұрғындарын көшіру мәселесі бойынша облыс әкімдігіне тиісті хат жолданып, ұсыныстар берілді. 2024 жылдың соңында өткен кездесуде облыс әкімі Серік Шәпкенов бұл мәселенің 2025 жылғы көшіру жоспарына енгізілгенін мәлімдеген болатын. Алайда нақты қай жерге көшірілетіні туралы ақпарат әлі толық нақтыланбаған.
Қазір облыс әкімдігі бұл мәселе бойынша тиісті жұмыстарды жүргізіп жатыр. Алдын ала мәліметтерге сәйкес, тұрғындарды жаңа қоныс ретінде Талғайраң шағынауданына көшіру мүмкіндігі қарастырылды. Бірақ бұл түпкілікті шешім емес, қосымша ресми хабарландыру жасалады.
Ескене ауылының маңындағы өнеркәсіп ошақтары мен өндірістік нысандардың жұмысы жанданып келеді. Бұл экологиялық және әлеуметтік жағдайға әсер етуі мүмкін. Осыған байланысты, қалай болғанда да тұрғындарды көшіру қажет. Олардың қалаға жақын маңға қоныстануға деген сұранысына орай тиісті құрылымдармен бірлесіп, көшіру мәселесі жан-жақты қарастырылып жатыр.
Аудан әкімдігі бұл мәселеге қатысты тек ұсыныс беруші тарап ретінде қатысады, ал түпкілікті шешім облыстық деңгейде қабылданады. Тұрғындардың мүддесін ескере отырып, олардың жаңа да жайлы қонысқа орналасуы үшін барлық қажетті ұсыныстарды уақытында жолдауды жалғастыра береміз. Ал, нақты уақыт пен орналасатын орын туралы ресми түрде хабарланады.
Коллаждарды жасаған Сая РАМАЗАНОВА
